Betekenis: vrouw, mollige vrouw, slet.
Dese … aerdighe moxkens si gaen al lonckende onder haer cloxkens (‘deze bevallige vrouwtjes, ze lopen al lonkende in hun manteltjes’)
Tag: Etymologisch Woordenboek van het Nederlands – M. Philippa en F. Debrabandere en A. Quak en T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009)
pegel
Betekenis: gulden, geld.
In zeemans- en studententaal wordt pegel gebezigd in den zin van: gulden’, aldus het Woordenboek der Nederlandsche Taal in 1918.
stoethaspel
Betekenis: onbehouwen, onhandig persoon.
Dom iemand die graag alleen aan het woord is ook al gaat het over zaken waar de persoon in kwestie geen verstand van heeft.
Komt van het verouderde werkwoord stoeten (onhandig te werk gaan) met toevoeging van haspel (constructie om garen op te winden) en vandaar eigenlijk «een haspel die niet goed werkt».
grein
Betekenis: korrel, klein gewicht.
Een grein was een gewichtseenheid die zeker sinds de Romeinse tijden, honderden jaren voor Chr., gebruikt werd, en in gebruik bleef tot in de 19de eeuw, voor het wegen van bijvoorbeeld hoeveelheden medicijnen. Een grein is het gewicht van een gewone gerstegraankorrel.
Gerst
glee
Betekenis: dunne, doorgesleten plek in textiel.
ratjetoe
Betekenis: gerecht met van alles, mengelmoes, door elkaar gestampt eten, mengelmoes, rommeltje, zooitje.
Ratjetoe is een verbastering van ratatoelje, ook wel geschreven als ratatouille, de heerlijke Franse groentestoof.
alf
Betekenis: boze geest.
Verwant aan het alvermanneke uit het zuiden des lands: de kabouter.
Foto: Bol.com
brevier
Betekenis: rooms-katholiek getijdenboek, gebedenboek.
Een brevier is een boek waarin staat welke gebeden een rooms-katholieke geestelijke op welk tijdstip dient te bidden of te zingen.
kandeel
Betekenis: oudhollandse drank bereid uit warme wijn, eierdooiers, suiker en een aftreksel van pijpkaneel, citroenschillen en kruidnagels (speciaal voor kraamvrouwen en kraamvisite.
Recept van Ina Buisman:
Ingrediënten
- 1 citroenschil
- 1 kaneelstokje
- 10 kruidnagels
- 7 eidooiers
- 100 g suiker
- 1 fles witte Rijnwijn
Bereiden
Breng 2 dl water met citr.schil, kaneelstokje en de kruidnagels a.d. kook en laat het, met de deksel op de pan, zachtjes 1/2 uur trkken Zeef het vocht. Klop in een ruime hittebestendige kom de dooiers met de suiker tot een dik romig mengsel. Voeg al kloppend het gezeefde vocht en de wijn toe. Zet de kom op een pan met heet water, die op het vuur staat, de bodem v.d. kom mag het water NIET raken en verwarm het mengsel al kloppend tot licht gebonden. Klop minstens 10 min. Het volume moet flink toenemen. Drink kandeel lauwwarm.
Materialen
Kandeel is oudhollands geboorte drankje dat in kopjes geschonken moet worden voor de kraamvisite.
kapoeres
Betekenis: kapot; verloren; weg; dood.